طراحی و توسعه‌ی «سیستم اطلاعات مکانی همراه» در جمع‌آوری اطلاعات مکانی و توصیفی عشایر کوچنده‌ی ایران

دسترسی سریع به آمار و اطلاعات دقیق و بهنگام پیش‌نیاز برنامه‌ریزی پایدار در هر کشوری می‌باشد. با توجه به رشد سریع جمعیت شهرنشین و مهاجرت ایلیاتی‌ها به شهرها در کشورهای در حال توسعه و همچنین سهم قابل توجه عشایر کوچنده‌ی ایران در تولید فراورده‌های دامی کشور و فقدان اطلاعات مکانی یکپارچه و استاندارد در خصوص محل استقرار آن‌ها، استفاده از ابزارهای نوین به‌منظور افزایش سرعت و دقت اخذ اطلاعات عشایر را بسیار حائز اهمیت می‌سازد. ویژگی تغییر محل استقرار این اقوام که به‌منظور دستیابی به محل‌های مناسب‌تر برای دامداری و در فصول معینی از سال صورت می‌پذیرد، نقش ثبت اطلاعات مکانی و تحلیل آن‌ها را نمایان می‌کند. این مقاله به ارائه‌ی سیستم مکانیزه‌ی جمع‌آوری این دسته از اطلاعات که با استفاده از تکنولوژی «تهیه‌ی نقشه با استفاده از دستگاه‌های همراه»2 در مرکز آمار ایران توسعه داده شده است، می‌پردازد. در ادامه چگونگی استفاده از این سیستم که توسط دستگاه «رایانه‌ی جیبی»3 مجهز به گیرنده‌ی «سیستم تعیین موقعیت جهانی»4 در سرشماری اجتماعی– اقتصادی عشایر کوچنده در ۲۷ استان دارای عشایر ایران به وسعت ۱۵۵۶۸۱۲ کیلومتر مربع و طی ماه‌های ژوئن و جولای سال ۲۰۰۸ انجام شد، تشریح می‌گردد. تشکیل پایگاه اطلاعات توصیفی و مکانی مربوط به ۱۵۰۰۰کوچک‌ترین رده‌ی عشایری به همراه امکان نمایش اطلاعات چندرسانه‌ای5 ثبت‌شده کوچک‌ترین رده‌های عشایری شامل عکس، فیلم و گویش عشایر در کنار اطلاعات پرسشنامه‌ای، مدلسازی نحوه‌ی توزیع و پراکندگی ایلات، طوایف و تیره‌ها در مناطق ییلاقی بر اساس سطوح تقسیمات کشوری و تقسیمات ایلی با دقت و کیفیت بالا با استفاده از «سیستم اطلاعات مکانی»۶،کنترل پوشش ایلی سرشماری، کاهش زمان و هزینه و سهولت در دسترسی‌های بعدی، از جمله نتایج بارز این طرح به شمار می‌آید که در این مقاله مورد بررسی و تشریح قرار گرفته‌اند.